In een stal in het Zuid-Hollandse Hazerswoude-Dorp is grotendeels verwoest door een brand. De brand brak gisteravond laat uit. Bewoners en buren hebben de vier paarden die in de brandende stal stonden op tijd kunnen redden. De dieren zijn elders opgevangen en door een veearts nagekeken. Ze krijgen medicatie omdat ze rook hebben ingeademd. De brandweer is met groot materiaal uitgerukt en heeft kunnen voorkomen dat het vuur oversloeg naar de woning bij de stal. Rond 01.00 uur meldde de brandweer dat de brand langzaam minder hevig wordt. De stal moet als verloren worden beschouwd en is uitgebrand. De restanten van het bouwwerk worden deze nacht met een kraan gesloopt, zodat ook onder het puin kan worden geblust. Het blussen kan nog uren duren, verwachtte de brandweer om 02.00 uur. Omroep West meldde dat in de wijde omgeving rookpluimen waren te zien.

Kamp Amersfoort speelde een grotere rol bij de Holocaust dan tot nu toe werd gedacht. Zo vonden via het doorgangskamp bij Leusden, aan de zuidkant van Amersfoort, wel degelijk directe deportaties plaats naar concentratiekampen in het oosten. Dat blijkt uit het boek Het vergeten verhaal van de Joodse gevangenen van Kamp Amersfoort van onderzoeker Amanda Kluveld (Universiteit Maastricht) waarover dagblad Trouw schrijft. “Dit onderzoek zet Kamp Amersfoort in een heel ander licht”, zegt Floris van Dijk in de krant. Van Dijk is hoofd onderzoek bij Nationaal Monument Kamp Amersfoort. Deportaties Kamp Amersfoort staat sinds de Tweede Wereldoorlog bekend als een doorgangskamp voor dwangarbeiders, en als locatie waar verzetsmensen zaten. Maar niet als kamp waarin Joden werden verzameld en waar vandaan ze direct werden gedeporteerd. Uit het onderzoek van historica Kluveld blijkt nu dat dat beeld moet worden bijgesteld en dat het kamp ten onrechte ontbreekt op de lijst met nazikampen die in de oorlog een grote rol hadden bij de vernietiging van Joden. Het kamp was zelfs tien maanden vóór de opening van Kamp Westerbork al een verzamelplaats voor Joden. Groepen Joodse Nederlanders werden vanuit Amersfoort op transport gezet naar vernietigingskamp Auschwitz en naar strafkamp Mauthausen, waar ze zijn vermoord. Ook werden Joden gruwelijk behandeld in het kamp zelf. Zo blijken er in Kamp Amersfoort 82 Joden te zijn vermoord. Een van hen was een baby. “Wat met de Joden in Kamp Amersfoort gebeurde, past niet in het relatief cleane beeld dat er is van de Jodenvervolging in Nederland”, zegt ze tegen Trouw. “Er werden potloden in hun ogen gestoken, baarden in brand gestoken, Joden werden in beerputten gegooid, doodgeslagen.” Begin van het einde Op basis van nieuwe documenten en verklaringen die na de Tweede Wereldoorlog werden afgelegd concludeert Kluveld bovendien dat niet-Joden in het kamp tegen hun Joodse medegevangenen werden opgezet. “Tegen Jodenhelpers werd gezegd: je bent hier binnen drie maanden antisemiet.” Kluveld: “Wat we uit dit onderzoek leren is dat Kamp Amersfoort voor heel veel Joodse gevangenen het begin van het einde was.” De historica hoopt dat haar onderzoek bijdraagt aan de erkenning voor het leed in kamp Amersfoort tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Dat het erg was, konden we wel vermoeden”, reageert Van Dijk in de krant. “Maar dat het zo erg was, is echt schokkend.”

Bij een melkschapenbedrijf in de Gelderse plaats Brakel is Q-koorts vastgesteld, meldt demissionair minister Adema van Landbouw in een brief aan de Tweede Kamer. Het is de eerste keer sinds 2016 dat er een besmetting is op een bedrijf met melkgeiten of melkschapen. De Q-koortsbacterie werd aangetroffen in de tankmelk van het bedrijf. Dat gebeurde tijdens een reguliere controle. De bacterie in de melk komt waarschijnlijk van een of enkele jonge dieren die niet gevaccineerd waren, schrijft het ministerie. Mogelijk waren een aantal niet-gevaccineerde schapen naar andere schapenbedrijven en slachterijen gebracht. Dat onderzoekt de NVWA momenteel. De boer in kwestie heeft aangegeven alle schapen van het bedrijf de komende periode af te voeren naar de slacht. Het bedrijf telt 83 volwassen dieren en op 45 lammeren. ‘Risico’s laag’ De risico’s voor de volksgezondheid in de omgeving worden door het RIVM als laag ingeschat. De GGD Gelderland-Zuid en lokale bestuurders zijn geïnformeerd over de besmetting. Ook worden maatregelen genomen om te voorkomen dat andere dieren worden besmet. De NVWA is bovendien een handhavingstraject gestart: als blijkt dat de schapenhouder in overtreding is, zal hij een boete krijgen. Het vaccineren van melkgeiten en -schapen tegen Q-koorts is in de meeste gevallen verplicht. Uitbraak Tussen 2007 en 2010 vond in Nederland de grootste ooit beschreven uitbraak van Q-koorts in de wereld plaats. Tussen de 50.000 en de 100.000 mensen werden toen ziek, meer dan honderd mensen overleden. Een op de vijf besmette mensen kreeg last van het Q-koortsvermoeidheidssyndroom, een ziekte vergelijkbaar met long covid en ME.

Bij het Nationaal Ereveld Loenen is schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom herdacht. De herdenking markeerde de 79e sterfdag van de in Suriname geboren activist. Het was de eerste keer dat de bijeenkomst werd gehouden. De herdenking is een burgerinitiatief en kwam in samenspraak met de gemeente Apeldoorn tot stand. De burgemeester van die stad, Ton Heerts, hield een toespraak. Ook voorzitter Linda Nooitmeer van het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis (NiNsee) sprak de aanwezigen toe. Nadien werd kransen gelegd op het graf van De Kom op het Nationaal Ereveld. “Het is heel belangrijk dat wij hem herdenken. Hij is een held voor ons allemaal. Wit of zwart, voor iedereen”, zegt Nooitmeer. “Dit soort helden moeten we laten voortleven. Omdat zijn nalatenschap ons verder brengt in de strijd die we op dit moment nog met elkaar voeren over gelijkheid.” Verbannen en verraden De Kom groeide op als nazaat van tot slaaf gemaakten. Op zijn 21e vertrok hij naar Nederland, waar hij naast zijn werk als vertegenwoordiger politiek actief werd, onder meer voor de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging en de zwarte bewustzijnsbewegingen. Toen hij in 1932 terugkeerde naar Suriname, trok zijn activisme al snel de aandacht van het koloniale gezag in Paramaribo. De Kom werd daarop zonder proces verbannen uit zijn geboorteland. Zijn in 1934 verschenen boek Wij slaven van Suriname was een aanklacht tegen koloniale overheersing en een pleidooi voor gelijkwaardigheid. In de Tweede Wereldoorlog sloot De Kom zich in Nederland aan bij het verzet. Hij schreef voor diverse verzetsbladen toen hij in augustus 1944 werd verraden en gedeporteerd. Op 24 april 1945 stierf hij in Sandbostel, bij concentratiekamp Neuengamme. Het kabinet heeft vorig jaar officieel excuses aangeboden aan de familie van De Kom “voor het leed dat hij en zijn gezin hebben ondervonden door toedoen van de toenmalige Nederlandse autoriteiten”. In 2020 kreeg de verzetsstrijder een plek in de Canon van Nederland, een thematisch overzicht van de vaderlandse geschiedenis. Een van de Apeldoornse initiatiefnemers van de herdenking bij het Nationaal Ereveld is Ben Brown. Hij wil graag dat de bijeenkomst ter ere van De Kom jaarlijks georganiseerd zal worden. “Het is van belang dat hij niet wordt vergeten”, zegt hij tegen Omroep Gelderland. “Het wordt tijd dat meer mensen weten wie deze man was. En wie hij nog steeds is”, klonk het in de toespraak van burgemeester Heerts vanavond. “Want zijn stem klinkt nog door, voor wie wil luisteren.”

Een tekort aan bijen en andere bestuivers nekt wilde planten in de Nederlandse natuur. Dat concluderen onderzoekers van de Universiteit Leiden, Naturalis en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in een nieuwe studie. Ze hebben 87 jaar aan metingen op meer dan 365.000 plekken onderzocht. Soorten die ooit algemene graslandbloemen waren, zoals de pinksterbloem, margriet, beemdkroon, knoopkruid en vele tientallen andere, zijn sterk achteruitgaan. Die bloemen verdwenen als eerste uit het boerenland. Oorzaken: overbemesting en het verdwijnen van vochtige hooilanden. Maar ook in de overgebleven natuurlijke graslanden gaan de bloemen sterk achteruit. Die achteruitgang heeft meerdere oorzaken, waaronder stikstofvervuiling en verdroging van het landschap. Onbestoven bloemen Daar komt achteruitgang door afname van bestuiving bovenop, vertelt hoofdonderzoeker Kaixuan Pan van de Universiteit Leiden aan de NOS. “Tussen 1930 en 2017 is het aantal door insecten bestoven planten gemiddeld met ruim een zesde afgenomen. Deze achteruitgang vormt een bedreiging voor de stabiliteit van het ecosysteem en de voedselzekerheid.” Planten die afhankelijk zijn van insecten maken vaak kleurrijke bloemen, met nectar en stuifmeel. Als dat stuifmeel niet wordt uitgewisseld door insecten, vormen zich vaak geen (vruchtbare) zaden en kan de plant zich dus niet uitzaaien. De plek wordt vervolgens ingenomen door planten die bestoven worden door de wind, zoals grassen. Dat is een veel kleiner deel van de plantenrijkdom: mondiaal is zo’n 90 procent van alle planten voor bestuiving (deels) afhankelijk van insecten, waaronder ook veel voedselgewassen. Neerwaartse spiraal Onderzoeksleider Geert de Snoo van NIOO-KNAW vindt de afnemende bloembestuiving extra zorgwekkend, omdat het kan leiden tot een vicieuze cirkel. Insecten gaan op hun beurt namelijk mede achteruit door afname van het aanbod van nectar en (geschikt) stuifmeel in het landschap. Kort gezegd: minder bijen is minder bloemen, is nog minder bijen. “Dit lijkt sterk op een neerwaartse spiraal”, zegt De Snoo. Die zorg heeft ook Hans de Kroon, hoogleraar plantecologie van de Radboud Universiteit. “Planten en insecten zijn onderling afhankelijk.” De Kroon is niet betrokken bij het nieuwe onderzoek, maar leidde eerder een insectenstudie die in 2017 insloeg als een bom: in natuurgebieden bleek het aantal vliegende insecten in 27 jaar tijd met maar liefst 76 procent te zijn afgenomen. “We dreigen te vergeten wat normaal is”, zegt De Kroon. “Dat geldt ook op bloemrijke plekken: er hoort daar meer te vliegen dan je nu nog kunt waarnemen. Dat komt doordat elders in het landschap grote aantallen insecten verdwijnen.” Een onderzoeksteam onder leiding van NIOO-KNAW publiceerde eerder een ‘masterplan’ voor insectenherstel. Dat bepleit een reeks gelijktijdige maatregelen, waaronder herstel van kleinschalige diversiteit in het landschap en een afname van het gebruik van landbouwgif, een andere belangrijke veroorzaker van insectensterfte. “De grote kunst is uiteindelijk om weer in een positieve spiraal te komen”, besluit De Kroon.